Tăng động ở trẻ là bệnh gì, các cha mẹ liệu đã hiểu đúng?

1. Tăng động là bệnh gì ở trẻ em?

Tăng động/giảm chú ý (Attention-Deficit/Hyperactivity Disorders, viết tắt là ADHD) là một dạng rối loạn được DSM -V xếp vào nhóm rối loạn phát triển não bộ (Neurodevelopmental disorders – ND).

Đây là một hội chứng rối loạn phát triển thần kinh phức tạp có thể ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của trẻ ở nhiều khía cạnh khác nhau trong cuộc sống, chẳng hạn như ở trường, nơi công cộng và thậm chí ở nhà.

Theo DSM-V, rối loạn tăng hiếu động/giảm chú ý là một dạng rối loạn có biểu liên quan đến 3 đặc tính chính: tính thiếu chú ý, tính hiếu động và tính bốc đồng.  Các triệu chứng hiếu động, bốc đồng và giảm chú ý gây ra tình trạng chệch hướng, hư hỏng trong hành vi của đứa trẻ và các biểu hiện này xuất hiện trước khi đứa trẻ 12 tuổi.

Theo chúng tôi, tăng động giảm chú ý là một dạng rối loạn được đặc trưng bởi các biểu hiện giảm sút khả năng tập trung chú ý, hiếu động và bốc đồng ở trẻ trước 12 tuổi với biểu hiện quá mức so với trẻ cùng độ tuổi. Tình trạng này gây ra các khó khăn cho trẻ trong học tập, giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày. 

2. Đừng nhầm lẫn giữa tăng động và hiếu động

Hiện nay, khá nhiều cha mẹ và thầy cô khi thấy con/trẻ có các biểu hiện thích leo trèo, chạy nhảy hoặc hoạt động hơn bình thường thì có xu hướng cho rằng con/trẻ mắc rối loạn tăng hiếu động, giảm chú ý và gắn thường gắn mác cho trẻ, điều này làm ảnh hưởng không nhỏ tâm lý cũng như kết quả học tập của trẻ. Do đó, cha mẹ, thầy cô cần phân biệt giữa tính hiếu động thông thường và rối loạn tăng hiếu động/giảm chú ý ở trẻ. Sau đây là một số dấu hiệu để phân biệt trẻ mắc chứng tăng động giảm chú ý và hiếu động:

3. Những điều báo hiệu tăng động ở trẻ em và thanh thiếu niên

Trẻ em mới biết đi, lứa tuổi mầm non hoặc tiểu học mắc tăng động thường có những triệu chứng khác với trẻ vị thành niên và người trưởng thành.

Trẻ em hoặc trẻ mới biết đi mắc tăng động thường xuất hiện các triệu chứng sau đây khi ở nhà, nhà trẻ hoặc ở trường học:

• Khó tập trung vào các hoạt động và rất dễ bị phân tâm.
• Thời gian tập trung chú ý rất ngắn khi chơi hoặc làm bài tập khi ở nhà hoặc ở trường.
• Hay bồn chồn, vặn vẹo và ngồi không yên một chỗ.
• Có nhu cầu liên tục di chuyển hoặc thường xuyên chạy xung quanh.
• Thường tham gia và các hoạt động ồn ào hoặc gây rối.
• Thường xuyên nói quá nhiều hoặc ngắt lời người khác. 

Với thanh thiếu niên, ngoài các triệu chứng như ở lứa tuổi trẻ nhỏ còn xuất hiện thêm một số triệu chứng mới phát sinh do bối cảnh trách nhiệm thay đổi, đi kèm với việc lớn lên về thể chất, các triệu chứng đi kèm như:

•  Khó tập trung vào việc học hoặc công việc khác.
•  Thường xuyên mắc lỗi khi làm việc.
•  Khó hoàn thành nhiệm vụ, đặc biệt là bài tập ở trường hoặc công việc nhà.
•  Khó khăn trong việc sắp xếp công việc hoặc quản lý thời gian.
• Thường xuyên quên đồ hoặc mất đồ đạt cá nhân.
• Thường xuyên lảng tránh những nhiệm vụ đòi hỏi sự nổ lực tinh thần cao độ. Có nhiều trải nghiệm về sự thất vọng và quá nhạy cảm với cảm xúc.
•  Khó khăn trong việc điều hướng các mối quan hệ xã hội và gia đình.
• Thường xuyên có những xung đột với cha mẹ do các triệu chứng của ADHD ảnh hưởng đến gia đình.

Các triệu chứng thiếu tập trung, hiếu động thái quá và bốc đồng đôi khi có thể khiến thanh thiếu niên mắc tăng động giảm chú ý nhìn có vẻ “chưa trưởng thành”, nhưng chúng chỉ đơn giản là một phần của hội chứng này và không liên quan gì đến mức độ trưởng thành của trẻ. 

4. Trẻ có những dấu hiệu trên, cha mẹ xin đừng lo lắng

Nếu không được điều trị hoặc hỗ trợ một cách phù hợp tăng động giảm chú ý có thể khiến trẻ khó hoạt động tốt nhất trong cuộc sống gia đình, học tập, tại nơi làm việc hoặc các mối quan hệ bạn bè. Nếu thấy trẻ xuất hiện các triệu chứng của ADHD cha mẹ hãy đến các cơ sở y tế có chuyên khoa tâm lý để được chẩn đoán và tư vấn, sau đó tìm giáo viên có kinh nghiệm để được hỗ trợ kịp thời. Hiện nay, có 2 cách để điều trị tăng động giảm chú ý là sử dụng thuốc và liệu pháp tâm lý. 

4.1 Điều trị tăng động giảm chú ý bằng thuốc

Thuốc chỉ có ý nghĩa để hạn chế hoặc làm giảm đi các triệu chứng của tăng động để không ảnh hưởng đến việc học tập, công việc chứ không tác dụng điều trị dứt điểm. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần hạn chế và chỉ được sử dụng khi có chỉ định của bác sỹ chuyên khoa. 

4.2 Điều trị tăng động giảm chú ý bằng các liệu pháp tâm lý

Về liệu pháp tâm lý có 2 phương pháp, phương pháp giáo dục tâm lý và liệu pháp hành vi. 

Giáo dục tâm lý có nghĩa là cha mẹ và trẻ mắc ADHD sẽ được thảo luận về ADHD và những ảnh hưởng của nó. Cha mẹ và trẻ có thể hiểu hơn về ADHD và được hướng dẫn cách để đối phó và sống chung với tình trạng này. 

Liệu pháp hành vi bao gồm quản lý hành vi, sử dụng phần thưởng để khuyến khích trẻ có gắng kiểm soát các hành vi tăng động giảm chú ý của chúng.

Như vậy, TTCTS Tâm Đức đã giúp các phụ huynh hiểu tăng động là bệnh gì ở trẻ. Đây là một dạng rối loạn được đặc trưng bởi các biểu hiện giảm sút khả năng tập trung chú ý, hiếu động và bốc đồng ở trẻ trước 12 tuổi với biểu hiện quá mức so với trẻ cùng độ tuổi. Chứng tăng động giảm chú ý thường được gây ra các khó khăn cho trẻ trong học tập, công tác, cuộc sống gia đình và các mối quan hệ trong xã hội. Hiện không có thuốc điều trị dứt điểm mà chỉ có tác dụng giảm các triệu chứng. Giáo dục và liệu pháp hành vi là 2 phương pháp khả dĩ nhất hiện nay. 

Hãy liên hệ ngay với TTCTS Tâm Đức tại đây để được tư vấn, đánh giá miễn phí tình trạng của trẻ, từ đó cha mẹ có những cách xử lý, phương pháp can thiệp kịp thời, đúng đắn.